Санхүүгийн салбарын түших багана болон хөгжсөн банк бус санхүүгийн байгууллагуудын “ББСБ-ын тур 2021” аялал өнгөрсөн есдүгээр сарын 22, 24-нд боллоо. Аялалыг Монголын Банк Бус Санхүүгийн Байгууллагын Холбооноос жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг аж. Энэ жилийн аялалыг анх удаа “Цахим хэлбэр”-ээр зохион байгуулж байгаагаараа онцлог хэмээн тус холбооны гүйцэтгэх захирал А.Мөнхбаяр хэллээ.
Аялалын эхний өдөр 2020 онд бусдыгаа манлайлан шилдэгээр шалгарсан “Инвескор”, “Төв хөгжил”, “Гялс кредит” банк бус санхүүгийн байгууллагуудаар зочилсон юм.
“α-HIGH” ҮНЭЛГЭЭТЭЙ “ИНВЕСКОР”
Аялалын анхны өдөр 2020 оны Шилдгийн шилдэг банк бус санхүүгийн байгууллагаар шалгарсан “Инвескор” ББСБ-аар зочилсон юм. ‘Инвескор” нь бичил санхүүгийн зах зээлд дэвшилтэт технологи, шинэлэг шуурхай үйлчилгээг нэвтрүүлж, харилцагчдынхаа санхүүгийн “хариуцлагатай дэмжигч” байх зорилготойгоор 2016 онд анх үүсгэн байгуулагджээ.
Өдгөө Улаанбаатар хотод 16 салбар, Эрдэнэт хотод нэг салбар, Япон болон Киргиз улсад тус тус салбар компанитайгаар үйл ажиллагаа явуулдаг юм байна.
Тус ББСБ ажиллах хугацаандаа чамгүй амжилт гаргаж байгаа аж. Үүнийг нь тэдний үйл ажиллагааны цар хүрээнээс харж болох юм. “Микрофинанза рэйтинг” олон улсын байгууллагаас Монгол Улсдаа хамгийн өндөр буюу “α-High” үнэлгээ авчээ. Ийнхүү үнэлэгдэх гол шалгуур нь компанийн сайн засаглал, эрсдэлийн удирдлагын тогтолцооноос гадна санхүүгийн үзүүлэлт, төлбөрийн чадвар хангалттай сайн зэрэг болно. Тус байгууллагын шалгуур үзүүлэлтэд байгаль орчин, нийгмийн хариуцлагын тогтолцоог бий болгосон, эко болон ногоон зээлийн үйл ажиллагааг дэмждэг байх учиртай ажээ.
Энэ үнэлгээ нь цаашид гадаад зах зээлээс хөрөнгийн эх үүсвэр татах, олон улсын байгууллагуудтай түншилж ажиллахад томоохон хөшүүрэг болно хэмээн тус компанийн Санхүүгийн удирдлага, хөрөнгө зохицуулалтын газрын захирал С.Тулга онцолсон.
“Инвескор” ББСБ өдгөө 200 гаруй ажилтантай бөгөөд ажилтнуудынхаа санаачилсан төсөл хөтөлбөрт 120 гаруй сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийжээ. Түүнчлэн ажилтнуудаа чадавхжуулах сургалтад 90 гаруй цагийг зарцуулсан байна.
Тус ББСБ санхүүгийн болон хөрөнгө оруулалтын зөвлөгөө, факторингийн үйлчилгээ үзүүлэхээс гадна тендерт оролцох, банкнаас зээл авах, төсөл хөтөлбөрт хамрагдах хөрөнгийн баталгаа гаргадаг нь онцлог байлаа. Түүнчлэн орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй банк бус санхүүгийн байгууллагуудыг дэмжих “Аллианс” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлсэн нь технологид суурилласан санхүүгийн нэгэн сонирхолтой шийдэл болсон гэдгийг тухайн төслийг хамтдаа хэрэгжүүлж буй ББСБ-дад олдох нэг боломж гэж харж байна.
Цар тахал дэлхий нийтийг хамарч байгаа энэ үед Инвескорынхон зээлдэгчидээ дэмжих бодлого барьж ажилласан. Тодруулбал, 30 гаруй тэрбум төгрөгийн зээлийн нөхцлийг өөрчилж хугацааг нь сунгажээ. Короновирусийн халдварын улмаас бизнесүүд хүндрэлтэй байгаа хэдий ч зээлийн эрсдэлээ бага төвшинд барьж ажиллаж байгаагаа аяллын үеэр танилцуулж байсан. Инвескорынхон ирэх жилийн хувьд өөдрөг төсөөлөлтэй байгаагаа танилцуулж байлаа. Тухайлбал, зээлийн багцын өсөлт болон борлуулалтын ажлаа өөдрөгөөр төсөөлж, эрсдэлийн хамгаалалтаа боловсруулж байгаа аж.
Өнгөрсөн наймдугаар сард “Рио тинто” компанийхан “Инвескор” ББСБ-тай хамтран нэг сая ам.долларын эх үүсвэрээр нийслэлд үйл ажиллагаа явуулдаг жижиг, дунд бизнес эрхлэгч, аж ахуйн нэгжийг дэмжих хөнгөлөлттэй зээлийн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж эхэлжээ.
Тэд эмэгтэй бизнес эрхлэгч болон өрх толгойлсон эцэг, эхийг дэмжихийг зорьж буйгаа аялалын багийнханд дуулгалаа. Энэхүү зээл нь жилийн 4.8 хувийн хүүтэй бөгөөд зээлийн дээд хязгаар нь 30 сая төгрөг байх ажээ.
Хамгийн гол нь цар тахалын нөлөөлөлд өртөж үйл ажиллагаа нь зогсонги байдалд орсон бизнесийг дэмжих, ажлын байрыг хадгалах боломжийг бүрдүүлэхэд чиглэсэн гэдгийг онцолсноор салбартаа тэргүүлэгч, олимпийг Монголчуудад үзүүлж шуугиан тарьсан ББСБ-аар зочилж аяллалаа эхлүүлсэн юм.
ЧАНСААТАЙ ББСБ БОЛОХЫН ТӨЛӨӨ ЗҮТГЭСЭН 20 ЖИЛ
Аяллалын дараагийн зогсоол орон нутагт түүн дундаа Төв аймагт үйл ажиллагаа явуулдаг “Төв Хөгжил” ББСБ-ын байгууллага байлаа. Энэ жил 20 жилийн ой нь тохиож буй бөгөөд өнгөрсөн оны “Шилдгийн шилдэг” банк бус санхүүгийн байгууллагаар “Төв Хөгжил” шалгарчээ. Эдний онцлогийг дурдахын тулд компанийнх нь нэрний утгыг тодруулахад л ойлгомжтой.
Анх 11.2 сая төгрөгийн дүрмийн сантай эхэлж байсан бизнес маань өнөөдөр таван тэрбумд хүрсэн байна. 20 жилийн хугацаанд Төв аймгийнхаа иргэдийг санхүүгийн бэрхшээлээс гарах дэмжлэг, туслалцааг үзүүлж ирсэн нь тэдний амжилтын эхлэл бас бахархал хэмээн “Төв хөгжил”-ийн гүйцэтгэх захирлаар тасралтгүй ажилласан Б.Гэрэлмаа аялагчдад ярьж байв. Хүндрэл бэрхшээл, сайн сайхан зүйл алдаа оноог туулан 20 жил тасралтгүй үйл ажиллагаа явуулсан “Төв Хөгжил”-ийнхөн сүүлийн гурван жил тохилог, дулаахан өөрийн эзэмшлийн байртай болсноороо бахархдаг аж. Айл гэр өөрийн орон гэртэй бол тухтайн адил өөрийн гэсэн оффист төвхнөнө гэдэг Монголын бизнес эрхлэгч нарын далдхан хүсэл байдаг болов уу.
Харилцагчид нь 2000-аад оны эхээр зээл авахын тулд эднийд 06:00 цагт ирж дугаарладаг байсан нь өдгөө “домог” шиг л сонсогдох байх. Учир нь зээлийн хүртээмж 20 жилийн өмнө өнөөдрийнх шиг байсангүй хэмээн Б.Гэрэлмаа захирал дурьдсан. Тэрээр санхүүгийн салбарт зээлийн үйл ажиллагаа эрхэлдэг олон байгууллага бий болсноор том зургаараа зээлийн хүү буурах, хүртээмж нэмэгдэх хөшүүрэг гэдгийг онцолж байв. Төв хөгжлийнхөнд итгэлцлээр барьцаа хийж зээл олгож байсан түүх бий гэдэг. Тэд итгэл даана гэдэг бизнесийн нэг зарчим гэж үздэг аж. “Харилцагчиддаа итгэж байгаагаа сайтар ойлгуулсан байхад зээлээ эргэн төлөхгүй алга болох нь ховор байдаг юм” хэмээн аялагчдад сонирхуулж байлаа.
Банк бус санхүүгийн байгууллагын хувьд хөрөнгө оруулалт татах эх сурвалж хомс гэвэл хилсдэхгүй болов уу. “Төв хөгжил” ББСБ-ын тухайд зээлийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, өргөн цар хүрээтэй ажиллах нь тэдний гол зорилго байсан. Гэхдээ бодит байдал дээр хувьцаа эзэмшигч нартайгаа “ноцолдсон” 20 жил байсныг Б.Гэрэлмаа захирал ярьж байв. Тэд чансаатай ББСБ болохын төлөө зүтгэсэн он жилүүд өнгөрчээ хэмээн тодотгосон юм.
Харилцагчдынхаа санхүүгийн хэрэгцээг биелүүлж илүү хүртээмжтэй ажиллахыг зорьж, хөгжсөн он жилүүд өнгөрснийг тэд дурсаж байв. Цаашид ч илүү хөгжиж, хөрөнгөө өсгөж, хүүгээ бууруулах чиглэлд анхаарч ажиллах болно. Чансаатай компанийнхаа амжилтыг бататгаж харилцагч нартайгаа ноцолдох 20 жил байх болов уу хэмээн хошигнож байлаа.
Орон нутагт үйл ажиллагаа явуулахад амар хялбар байгаагүй. Гэсэн хэдий ч өнөөдрийг хүртэл өсч, хөгжиж ирсэн нь харилцагчид, хамтран ажиллагсадын минь нөр их хөдөлмөр хэмээн дахин дахин хэлэх Б.Гэрэлмаа захиралтай “Төв хөгжил”-ын хамт олны энерги мэдэрэгдэж байлаа. Давхиад очиход цоожгүй айл малчин танайх. Даянд ганцхан цуургагүй сэтгэл малчин таных гэдэг шиг аяллын зочдыг “Манайд дахиад ирээрэй” хэмээн урилга дайж биднийг үдсэн юм.
“МББСБХ”-оо цахим шилжилт хийснээр тус салбарын 200 гаруй ажилтан Төв аймгийн “Төв Хөгжил” ББСБ-аар буугаад мордов.
SENDLY СЭТГЭЛ ДҮҮРЭН ХАМТ ОЛОН
Үдэд эхэлсэн бидний аялал үргэлжилсээр элэг нэгтнүүддээ төгрөгийг гадаад валютаар хөрвүүлэн хүргэж чаддаг “Гялс Кредит” ББСБ байлаа. Тохилог дулаахан орчин, шижигнэсэн залуус биднийг угтсан юм.
“Гялс Кредит” 2015 онд байгуулагдсан. Мөнгөн гуйвуулга, цахим төлбөр тооцоо, валют арилжааны үйл ажиллагаа, зээлийн үйл ажиллагаа эрхлэх тусгай зөвшөөрөлтэй. 20 салбар нэгж, 40 гаруй ажилтантайгаар үйл ажиллагаа явуулж буй талаар ерөнхий зохицуулалт хариуцсан захирал Х.Ичинхорлоо онцоллоо.
Тус ББСБ АНУ-ын 31 мужид мөнгөн гуйвуулгын тусгай зөвшөөрөл эзэмшдэг аж. Тухайлбал, Golden Money Transfer, Prabhu Money Transfer, Moneytun компаниудтай хамтын ажиллагааг эхлүүлж, онлайн мөнгөн гуйвуулгын SENDLY аппликэйшнийг нэвтрүүлжээ. Sendly бол манай хамт олны сүүлийн 3-4 жилийн судалгааны үр дүнд бий болсон үйлчилгээ хэмээн “Гялс кредит” ББСБ-ын гүйцэтгэх захирал Ч.Дашсүрэн өмнө нь ярьж байсан юм.
“Гялс”-ын мөнгөн гуйвуулгын үйлчилгээ нь одоогоор 10 мянга гаруй хэрэглэгчтэй. Түүнээс гадна өнгөрсөн гуравдугаар сарын 1-нээс Монголоос АНУ руу мөнгөн гуйвуулга хийдэг болжээ. Учир нь монголчууд Америкаас бараа бүтээгдэхүүн худалдаж авахаас гадна төлбөр тооцоо шилжүүлэх шаардлагад үндэслэн энэ гарцыг нь нээж өгсөн нь тэдний амжилтын нэг хэсэг гэж болно. Мөн Австралиас Монгол руу чиглэлтэй үйлчилгээгээ эхлүүлсэн. Үүний дараа Англи, БНСУ, Япон, Европын холбооны улсуудад үйлчилгээгээ нэвтрүүлсэнээ дуулгав.
“Гялс кредит”-ийнхэн харилцагчдадаа санхүүгийн бүтээгдэхүүн үйлчилгээг хамгийн бага зардлаар “ГЯЛС” хүргэх, дэлхийн стандартад нийцсэн санхүүгийн эко дэд бүтэц байхын төлөө зорьж буйгаа ярьж байлаа.
Мөн Hipayment аппликэйшнээр дамжуулан бизнес эрхлэгчдэд өдрийн төлөлттэй хүүгүй зээлийг санал болгон амжилттай нэвтрүүлсэн байна. Тэдний гол зорилго хэрэглэгчиддээ хямд, хурдан шуурхай, найдвартай мөнгөн гуйвуулгын үйлчилгээг хүргэх хэмээн Зээлийн бодлого хариуцсан захирал А.Итгэлт ярьсан юм. Тэрээр “Монголын тогтвортой санхүүжилтийн холбоо”-той хамтын ажиллагааны гэрээтэй ажиллаж байна. Үүнтэй холбоотойгоор дотоод, дүрэм журамдаа өөрчлөлт оруулахын зэрэгцээ бүтээгдэхүүн үйлчилгээнийхээ онцлогийг ч уялдуулан ажиллаж байгаа аж.
Тэд үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэхийн хэрээр байгальд ээлтэй технологийн шийдлийг ашиглан цахим үйлчилгээг түлхүү ашиглахыг зорьж буй. Орон зай, цаг хугацааг үл хамааран санхүүгийн үйлчилгээг цахим орчин ашиглан хүргэх боломжийг “Гялс кредит”-ийнхэн бүрдүүлсэн.
Тиймээс гадаадад ажиллаж амьдарч байгаа иргэд эх орондоо өөрийн нэр дээр орон сууцтай болох боломжийг ч мөн тэд бүрдүүлжээ. Учир нь “Гадаадад ажиллаж амьдарч байгаа иргэдэд зориулсан “1HOME төсөл”-тэй хамтран ажиллаж байна. Энэ төсөл нь мэргэжлийн байгууллагууд оролцсон маш өргөн хүрээний төсөл юм. “Гялс кредит” ББСБ нь төслийн хүрээнд орон сууцны зээл олгох, Sendly аппликейшнээр дамжуулан зээлийн болон захиалгын төлбөр төлөх нөхцөлийг бүрдүүлжээ. Монгол залуусын хөгжүүлсэн Sendly аппликейшнийг холыг ойртуулж, эрсдэлийг бууруулахын сацуу байгальд ээлтэй эко шийдэл гэж тодорхойлж болох юм.
Солонго долоон өнгөтэй. Харин банк бусынхны шилдэгүүд тод өнгөөр илэрхийлэгдэхүйц дүр төрх, ажлын арга барилтай нь анзаарагдаж байв. Ийнхүү тодорч гэрэлтэх өнгийг сэтгэлдээ уусгасаар лхагва гарагийн аялал маань өндөрлөлөө.
Даваа гаригийн аялалаар эргээд уулзацгаая.
Epress.mn Сурвалжлагч Д.Оюунчимэг
